Wat is Remedial Coaching? Is het een stap vooruit of is het remedial teaching in een nieuw jasje?

Inleiding
Kinderen moeten op de basisschool leren lezen en schrijven. Het is niet vanzelfsprekend dat dit proces vlekkeloos verloopt. Voor deze leerlingen is het belangrijk dat we hun taalproblemen vroegtijdig signaleren. De reden hiervoor is dat we er enerzijds zo snel mogelijk iets aan kunnen doen om de achterstand ten opzichte van hun klasgenoten niet te vergroten. Anderzijds om zo vroeg mogelijk een eventueel dyslexie dossier op te kunnen bouwen. Na signalering van lees- en/of spellingproblemen begint een proces van intensivering van de gesignaleerde probleemgebieden. Voor een deel van de leerlingen is uitbreiding van de instructie en oefentijd voldoende (zorgniveau 2). Bij onvoldoende progressie hierop is verdere intensivering nodig in de vorm van specifieke interventies ter aanvulling van de lesstof (zorgniveau 3). Echter, wanneer leerlingen op zorgniveau 3 onvoldoende progressie vertonen, dan is er mogelijk sprake van dyslexie.

Voor kinderen op zorgniveau 2 en niveau 3 is speciale begeleiding nodig. Deze begeleiding wordt vaak aangeboden in de vorm van remedial teaching. Remedial teaching kan omschreven worden als (www.lbrt.nl):

• individuele begeleiding (in kleine groepjes komt ook voor).
• handelingsgericht werken: signalering, diagnosticeren, remediëring, evaluatie.
• doelgericht en intensief werken met een leerling of leerlingen.
• hulp op maat n.a.v. een hulpvraag.
• aanleren van vaardigheden om met leerprobleem /-stoornis te kunnen omgaan.
• ervoor zorgen dat de leerling op zijn/haar eigen school kan blijven.
• een plan maken dat in de groep gebruikt wordt wanneer de RT'er er niet bij is.
• informatie verstrekken aan het kind en zijn omgeving (school en ouders).

Problemen binnen de Remedial Teaching

In het vierde nummer van Remedial Teaching (2016) werd de rol van remedial teaching beschreven. Met de invoering van Passend Onderwijs in 2014 kozen veel scholen niet voor ondersteuning in de klas, maar juist voor klassen waar eigen leerkrachten zorgleerlingen gingen begeleiden. Het gevolg hiervan was dat leerkrachten zich gingen professionaliseren en Master SEN opleidingen gingen volgen. Maar dit wilde niet zeggen dat de problemen minder werden. Er kwamen steeds meer geluiden dat leerkrachten in het basisonderwijs en docenten in het voortgezet onderwijs overbelast raakten. Volgens het CBS (2014) bleken 21,3 % van de leerkrachten thuis te zitten met een burn-out. Het gemiddelde in andere sectoren ligt op 14,4%.

Ook in het evaluatierapport Passend Onderwijs (2016) bleek dat 86% van de leerkrachten in het basisonderwijs en 91% in het voortgezet te weinig tijd hadden voor leerlingen met extra ondersteuning.

Daarnaast vond 47% van de leerkrachten in het basisonderwijs en 57% in het voortgezet dat leerlingen met extra ondersteuningsbehoefte, als gevolg van de wet Passend Onderwijs, tussen het wal en het schip vielen.

Het resultaat van deze ontwikkeling is dat de eigen praktijken van remedial teachers de afgelopen jaren sterk zijn toegenomen. Ouders vinden hun weg naar externe hulp voor hun kind. Want als de cito resultaten niet naar behoren zijn en er onvoldoende individueel aandacht voor de kinderen is om ze gerichte instructie te geven. Daarbij komt de vraag hoe groot de klassen moeten zijn voor een leerkracht om effectief onderwijs te geven; de leerkracht is geen duizendpoot. De intern begeleider heeft een adviserende rol en is er niet voor de begeleiding. Logisch dat de remedial teacher met de eigen praktijk een grote uitkomst is.

Maar niet alle ouders kunnen een remedial teacher betalen. Dan rijst de vraag of het onderwijs niet moet voorzien in de remedial teaching. Hebben niet alle kinderen recht op extra ondersteuning? Ontstaat hierdoor een tweedeling. Kinderen die remedial teaching krijgen, krijgen dit omdat hun ouders dit kunnen betalen. Maar wat als je remedial teaching nodig hebt, maar je ouders dit niet kunnen betalen? Zover het artikel en de rol van de remedial teacher volgens de LBRT (Landelijke Beroepsvereniging van Remedial Teaching).  

Remedial Coaching als reactie op de ontwikkeling in het onderwijs

Als reactie op deze ontwikkeling in het onderwijs zou Remedial Coaching een rol kunnen spelen.

Remedial Coaching is een tijd- en kostenefficiënte vorm van het remediëringsproces, afgestemd op de ondersteuningsbehoefte (veelal leerachterstanden in spelling, technisch lezen of rekenen) van de individuele zorgleerling op de basisschool en middelbare school.

Remedial Coaching behelst het – binnen de Remedial Teaching – coachen van het remediëringsproces binnen handelingsgericht werken. Het remediëringsproces bestaat uit het automatiseren van de deelvaardigheden en integreren van cognitieve en metacognitieve oplosstrategieën. Het coachen bestaat uit het trainen van (hulp)ouders, onderwijsassistenten, studenten (Mbo, Hbo, universiteit), middelbare scholieren en vrijwilligers. Deze getrainde vrijwilligers geven vervolgens de 1-op-1 begeleiding aan de zorgleerling. Tijdens dit proces worden de getrainde vrijwilligers gecoacht door de Remedial Coach. 
Het resultaat is dat in 1 uur meerdere kinderen tegelijk 1-op-1 remedial teaching kunnen krijgen. Dit in tegenstelling tot de traditionele situatie waarin de remedial teacher 1 of hooguit 2 leerlingen in 1 uur kon begeleiden.

De Remedial Coach kan bijvoorbeeld als partner van de Intern Begeleider (IB’er), binnen de school zorgen voor een goed verloop van het remediëringsproces. De Remedial Coach zorgt voor de training en coaching van de 1-op-1 begeleiders op didactisch en pedagogisch vlak; zorgt voor tussentijds overleg met de leerkracht, het bewaken van de voortgang en het begeleiden van tussentijdse toetsen, maar bespreekt ook samen met de IB’er, leerkracht en de ouders van de zorgleerling welke ‘diepte zorg’ noodzakelijk wordt geacht. Daarnaast zal de Remedial Coach, indien nodig de zorgleerlingen en de 1-op-1 begeleiders (extra) uitleg geven over doel en werkwijze, de begeleiding van de zorgleerlingen evalueren, en verder onderzoek en/of observaties (laten) uitvoeren.

Om van Remedial Coaching te spreken moet ten minste in de volgende drie voorwaarden voorzien worden:

• een trainingsprogramma voor Remedial Coach dat onderwijzend personeel geschikt maakt om als Remedial Coach te fungeren / op te treden;
• een trainingsprogramma voor de 1-op-1 begeleiders: middelbare scholieren, (hulp)ouders, onderwijsassistenten, studenten MBO/HBO/ universiteit of vrijwilliger.
•  een Remedial Coaching methode met een remediërende functie. Hiermee wordt verstaan dat de methode deelvaardigheden kan automatiseren en cognitieve en metacognitieve oplosstrategieën kan integreren. Voorbeelden van Remedial Coaching methodes zijn Rekensprint en de FAST-Methode®.

Wat zijn de voordelen van Remedial Coaching:

• De Remedial Teacher kan zijn of haar tijd efficiënter inrichten. 
• Doelgerichter aan de slag.
• Meerdere kinderen met problemen kunnen 1-op-1 remediërende begeleiding krijgen.
• Ouder kunnen als begeleider in het proces betrokken worden.
• Ook het sociale werkveld buiten de school kan profiteren van Remedial Coaching. Men kan denken aan bibliotheken of buurthuizen. 

Organisaties die zich bezighouden met Remedial Coaching:
Organisaties die zich bezighouden met Remedial Coaching zijn FAST Bijles en Stichting Taal voor Mekaar.

Is Remedial Coaching succesvol?

Het proces van remedial coaching werd getest door Le Conge Kleyn die werkzaam was voor stichting SamenLerenLezen. In het trainingsprogramma dat hij ontwikkelde, werden vrijwilligers (studenten van het HBO en de universiteit) en excellente middelbare scholieren getraind met de FAST® Methode die hij tevens ontwikkelde. De FAST® Methode is een acroniem voor Fonografie en Analogie Strategie Training Methode. De FAST® Methode is een remedial coaching methode en behelst remedial teaching werkmaterialen en een programma om vrijwilligers te trainen met remedial teaching kennis en vaardigheden en een remedial coaching organisatiemodel.
Nadat de vrijwilligers hun training van de remedial coach gekregen hadden konden ze aan de slag. Ze gaven 15 1-op-1 lessen van 1 uur aan hun eigen basisschoolleerling met een achterstand op de gebieden van spelling, technisch lezen of begrijpend lezen. Ze hielden zich bezig met het automatiseren van deelvaardigheden. Bij spelling was dit bijvoorbeeld de medeklinker verdubbelingsregel. Bij technisch lezen was dit bijvoorbeeld visuele synthese.
Het proces werd gesuperviseerd door de remedial coach, die de getrainde vrijwilligers feedback gaf, bijstuurde en vragen beantwoordde. Maar bovenal hield hij de voortgang van de kinderen in de gaten. De leerlingen werden in het proces voor- en nagemeten met diagnostische instrumenten, zoals de DMT, CITO begrijpend lezen of het PI-Dictee. De resultaten lieten zien dat de kinderen die remedial coaching met de FAST® Methode kregen, een sterke leerrendement stijging lieten zien, terwijl soortgelijke leerlingen die hier niet aan deelnamen in hun leerrendement stagneerden. Hiermee werd aangetoond dat remedial coaching een goede aanvulling was op de werkwijze van de remedial teacher en de individuele zorgbegeleiding van het kind.